Özel Sektör Borçlanma Araçları

Bu finans kavramı, bankalar ya da diğer anonim şirketlerin çıkardığı borçlanma senetleri olarak tanımlanabilir. Tahviller minimum bir yıl vadeli, iskontolu veya kuponlu olacak şekilde ihraç edilir. İskontolu tahvillerde ihracatçı yatırımcıya vade sonunda tahvilin nominal tutarını öder. Kuponlu tahvillerde ise yatırımcıya belirli vadelerde (3, 6, 12 ay) kupon getirisi sağlanır ve anapara vade sonunda ödenir.

Tahvillerin fiyatı için temel oluşturan Gösterge Faiz oranı DİBS-Devlet İç Borçlanma Senetleri olarak da bilinen ihraç edilmiş iskontolu gösterge devlet tahvilleri baz alınarak T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından hesaplanır. T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından ihraç edilen DİBS’ler, yatırımcılar açısından riski en düşük sabit getirili menkul kıymetlerdir. Şirketler yatırımcılara ihraç ettikleri tahvillere ilişkin olarak DİBS faiz oranının üstünde ek getiri oranı sunar. Tüm şirketler kurumsal kimliklerine uygun olarak yatırımcılara DİBS gösterge faiz oranının üstünde ek getiri oranı ödeyeceğini taahhüt eder. Belirlenen ek getiri oranı, halka arzdan önce yayınlanan sirkülerde ilan edilir.

Türk bankacılık sektörünün önemli aktörlerinden biri olan Şekerbank, KOBİ’lerin finansmanlarla desteklenmesi, Türkiye çapındaki yaygın şube ağı, enerji ve çevre yatırımlarına katkıları ve bankanın kendi iç finansal gücü konularındaki uzmanlığına dayanarak tahvil ihraç etmektedir.

Şekerbank tahvili DİBS’lerle karşılaştırıldığında devlet tahvili ve hazine bonosundan daha yüksek getiri imkânı sunmaktadır.

Şekerbank tahvili mevduatla karşılaştırıldığında mevduat faiz getirisine göre daha yüksek getiri avantajına sahiptir. Gerçek kişilere özel sektör tahvillerinde %10, anonim, limited ve komandit şirketlerde %0 stopaj kesintisi uygulanırken bu oran mevduat faiz getirinde %15’tir.

İskontolu ihraç edilen tahvillere ilişkin anapara ve faiz ödemesi ilgili tahvillerin vadesinin sonunda menkul kıymetin nominal tutarı olarak yatırımcıya ödenir. Yatırımcıya ödenen faiz, yatırım için iskontolu tahvil satın alırken ödenen tutar ile vade sonunda alınacak nominal tutar arasındaki fark kadardır. İskontolu faiz ödemesi vade sonunda tek seferde yapılır.

Kuponlu olarak ihraç edilen tahvillere ilişkin faizler kupon ödeme dönemlerinde yapılırken ana para ödemesi kuponla birlikte vade sonunda yapılır.

Özel sektör tahvillerinde yatırımcı gelir vergisi stopajından sorumludur. Söz konusu oranlar DİBS oranları ile aynıdır.

• Dar ve tam mükellef gerçek kişiler, dernekler, vakıflar ve benzeri tüzel kişilerin tahvil alımı, satımı ve faizlerine ilişkin faiz gelirleri ile ilgili gelir vergisi stopajı oranı %10’dur. Gerçek yatırımcılara uygulanan %10’luk stopaj nihai vergi olarak uygulanmaktadır ve yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmemektedir.
• Anonim, limited ve komandit şirketler, SPK’ya tabi olan yatırım ortaklıkları ve fonları ile benzeri yabancı fonlar ve ortaklıklar ile benzer olduğu Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen fonlar ve ortaklıklar için tahvil alım ve satımından ve ilgili faizlerinden doğan gelirlere %0 gelir vergisi stopajı uygulanmaktadır. Bunların dışında kalan ortaklıklar %10 gelir vergisi stopajına tabidir ve ödenen stopaj kurumlar vergisinden düşülür.
• BSMV mükellefi olan kurumların faiz gelirleri üzerinden %5 ve tahvil alım satım gelirleri üzerinden %1 BSMV ödenmesi gerekmektedir.
  

Tahvil getirisinde firmalar için kaynaktan stopaj kesintisi yoktur ve %0 stopaj oranı uygulanır. Tahvilden elde edilen faiz geliri üzerinden %20 kurumlar vergisi alınır. Firmanın mevduat olarak değerlendirdiği nakde karşılık %15 stopaj kesintisi uygulanır. Söz konusu stopaj tutarı firmanın kar etmesi halinde kurumlar vergisi beyanından muaf edilir ve %5 kurumlar vergisi ödemesi yapılır.

Şekerbank tahvillerinin halka arzı bireysel ve kurumsal yatırımcılara sadece yurt içinde gerçekleştirilecektir.

• Yurt içi bireysel yatırımcılar: Türkiye’de ikamet eden gerçek ve tüzel kişiler ve yurt dışındaki işçi, müstakil ve serbest meslek iş sahipleri dahil olmak üzere, Türkiye’de bir takvim yılında 180 günden fazla yerleşmek niyetiyle oturan ve yurt içi kurumsal yatırımcılar dışında kalan tüm tüzel ve gerçek kişiler olarak tanımlanır. Bu tanıma Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları da dahildir.
• Yurt içi kurumsal yatırımcılar: Özel emeklilik fonları, yatırım fonları, risk sermayesi yatırım ortaklıkları, menkul kıymetler yatırım ortaklıkları, ipotek finansmanı kuruluşları, aracı kurumlar, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, vakıflar, sigorta şirketleri, bankalar, portföy yönetim şirketleri, kamuya yararlı dernekler, emekli ve yardım sandıkları ve 17/7/1964 tarihli 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun Geçici 20. Maddesi uyarınca kurulan sandıklar yurt içi kurumsal yatırımcı olarak tanımlanır.
  

Tahvil ihracı kapsamında yatırımcıların aldıkları bonolar TMSF’ye tabi değildir ve özel sektör tahvillerinde herhangi bir devlet garantisi yoktur. Tahviller Şekerbank ile müşteri arasındaki güvene dayalı bir yatırım aracıdır.

Talimat kıymet devri ancak Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde verilecek talimatla mümkündür.

Yurt içi bireysel yatırımcılar, tahvillerin gerektiği para miktarını nakit ya da hesap aracılığıyla olmak kaydıyla kıymet veya döviz blokesi olarak yapabilir. Yurt içi bireysel yatırımcıların talep ettikleri tahvil miktarını gün içinde 13.30’a kadar nakit şeklinde yatırmaları durumunda yatırdıkları tutarlar, tahvillerin hesaplarına aktarılacağı tarihe kadar likit fon, repo veya mevduatta değerlendirilir.

Kıymet blokesi aracılığıyla ödeme yapmayı düşünen yatırımcıların tahvil istemek için Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ve likit fonlarını teminat olarak göstermeleri gerekir.

Döviz blokesini tercih eden yatırımcılar Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından alım satımı yapılan dönüştürülebilir dövizleri teminat göstererek tahvil talep edebilir.

Yurt içi kurumsal yatırımcılar ise talep ettikleri tahvillerin tutarını nakit olarak veya hesaben yatırır. Fakat yurt içi kurumsal yatırımcılar, ödenmeme riskinin aracı kuruluşlar tarafından üstlenmesi koşulu ile sermaye piyasası aracı ücretlerini talep toplama süresinin sona ermesini takip eden zaman dilimi içinde ödeyebilir. Söz konusu yöntemi tercih etmeyen yatırımcı grubundaki tüzel kişilerin gün içinde 13.30’a kadar yatırdıkları nakdi miktarlar, tahvil hesaplarına transfer edileceği tarihe kadar mevduatta değerlendirilebildiği gibi, likit fon ya da repo olarak da kullanılabilir.

Bireysel yatırımcıların ilettiği talepler, bankamızın arz ettiği tutarı geçerse arzın talebi karşılama oranı hesaplanır ve bu doğrultuda bireysel yatırımcılar arasında oransal dağılım uygulanır.

Tahvil talep etmek için alt limit 1000 Türk lirasıdır, üst limit ise yoktur.

KKTC’de ikamet eden vatandaşlar, tahvil talebinde bulunmak için diğer müşteriler ile aynı yolu izlemelidir.

Yurt dışında ikamet eden müşteriler, Şeker Yatırım sözleşmesini yaşadıkları yerdeki Türk konsolosluğunda imzalamalıdır. Ayrıca konsolosluktan imzaların konsolosluk nezdinde atıldığına dair yazılı bir belge alınması gerekir. Talep edilen diğer belgeler yurt içi yatırım hesabı açma süreci ile aynıdır.

Talep formu ve kimlik talep edilir. Halka arz talebinde bulunmayı düşünen yurt içi bireysel tahsis kümesinde yer alan müşterilerin Şeker Yatırım Menkul Değerler A.Ş. nezdinde tüm işlemler statüsünde açılmış bir yatırım hesabına sahip olması gerekir.

Tahviller, Merkezi Kayıt Kuruluşu himayesinde yatırımcı adına açılan bir saklama hesabında muhafaza edilir.

Şekerbank olarak tahvilleri halka arz şeklinde satıyoruz. Tahvil almak için talep formunu doldurarak Şeker Yatırım aracılığıyla tüm Şekerbank ve Şeker Yatırım şubelerimizden başvuru yapabilirsiniz.

Bankamız tahvilinin teminat olarak kullanılması iki şekilde mümkündür:

1. Tahvilini satmayı düşünmeyen alıcı, ilgili tahvili teminat göstererek bankamızdan ticari kredi talebinde bulunabilir. Alıcı bu yöntemle hem nakit gereksinimini giderir hem de piyasa oranı üzerindeki tahvil getirisini alır. Fakat tüketiciyi koruma kanunun 10. maddesi sebebiyle bireysel kredi taleplerinde kıymetli evrak teminat olarak kabul edilmemektedir.
2. Öte yandan kurumun gerçekleştireceği anlaşma doğrultusunda farklı bir kuruma da tahvil verilebilir.

Müşterinin vadeden önce ilgili kıymeti satıp satmamasına bağlı olmakla birlikte yatırımcılar arz ve talep durumunu dikkate alarak bu kıymetleri ikinci el piyasasında istedikleri gibi satabilir. İkinci elde satış, yatırımcının müşterisi olduğu aracı kurum üzerinden yapılır.

İkinci el satışları da Şeker Yatırım üzerinden gerçekleştirilir. Ayrıca İMKB Tahvil ve Bono Piyasasında alıcı ve satıcı olması durumunda da Şeker Yatırım aracılığıyla satış yapılır. Bu nedenle DİBS alım satımı uygulanan güncel prosedür, Şekerbank tahvillerinde de geçerliliğini korumaktadır.

Tahvil vade sonuna kadar tutulursa anapara ve ek getiri oranında herhangi bir değişiklik olmaz. Anapara, gösterge faiz ve ek getiri toplamı banka sorumluluğundadır. Vade sonuna kadar tutulması durumunda ise DİBS’lerdeki faiz değişimleri, tahvilin dayandığı varlıkların faizini de değiştirebilir. Bu da tahvil fiyatlarına olumlu veya olumsuz yansıyabilir. Faizler düşerse tahvilin fiyatı artar, faizler artarsa tahvilin fiyatı azalır. Vadeden önce tahvil bozmak isteyen müşterilerin bu konulara dikkat etmesi gerekir.

Şeker Yatırım’ın ilan ettiği fiyatlar İMKB Kesin - Alım Pazarından takip edilebilir.